Danielle Turmel is vanuit haar rol als Categoriemanager ICT-werkomgeving Rijk een van de drijvende krachten achter duurzame inkoop in het IT-domein van de Rijksoverheid.
In een openhartig gesprek geeft ze een inkijkje in de circulaire overwegingen van het Rijk bij aanbestedingen. Ze benadrukt daarbij het belang van dialoog met marktpartijen. “De overheid is een grote opdrachtgever, dus wij mogen ook wat vragen.” Circa 9 jaar ervaring in de inkoopwereld is ze nu Categoriemanager bij de Rijksoverheid en sluit ze contracten voor ICT-werkplekken af waar circa 100 Rijksorganisaties gebruik van maken. Denk hierbij aan laptops, smartphones, multifunctionals, AV-middelen, vaste telefonie en VoIP-centrales. Het gaat om een totale uitgave van zo’n 200 miljoen euro per jaar.
“Het mooie is dat je een Categorieplan mag neerzetten en vervolgens ook verantwoordelijk bent voor de uitvoering ervan”, zegt ze daarover. “En duurzaamheid staat daarbij voor mij altijd in de top drie van prioriteiten.” In het inkoopbeleid van de Rijksoverheid is duurzaamheid geen bijzaak, maar het hart van de strategie en vaak even belangrijk als de prijs. Nu de prijsverschillen bij laptops en smartphones steeds kleiner worden, stellen we bij laptops inmiddels hogere eisen aan hergebruik van primaire grondstoffen met behoud van kwaliteit. We vragen ons bij elk nieuw contract af: kunnen we een stap verder gaan dan we op basis van de vorige keer hebben geleerd?”
Overleg met de sector
Vanuit haar functie benadrukt Danielle het belang van dialoog tussen de overheid en de ICT-branche. Mede tegen die achtergrond is ze keynote spreker op het Jaarcongres Circulaire-IT 2025 op 12 november in het Zonheuvel Conference Center in Doorn. “Als je wilt verduurzamen, dan moet je de markt wel stimuleren hierin mee te gaan. Dus praten we in ons overleg met de sector over de trends en mogelijkheden”, legt ze uit. “Met fabrikanten kun je prima inhoudelijk spreken over de duurzaamheid van producten, grondstoffen, productiewijze, verpakking en transport. Resellers focussen logischerwijs meer op hun assortiment, logistiek, aanvullende diensten en eigen bedrijfsvoering. Toch spelen zij een belangrijke rol bij circulaire dienstverlening. Er zijn voor hen kansen bij de logistiek van retouren, ze kunnen refurbishing of remanufacturing aanbieden, of diensten gericht op het verlengen van de levensduur.”
Refurbished onder randvoorwaarden
Bij de inkoop van refurbished of remanufactured IT-apparatuur ligt de lat bij de overheid nog vrij hoog, weet Danielle ook. “Door praktische beperkingen wordt die optie wordt nog weinig gebruikt”, erkent ze. “Voor grote aantallen is het lastig om voldoende refurbished producten in een keer beschikbaar te hebben. Verder willen we als overheid de markt niet verstoren door te veel refurbished producten af te nemen. Daarnaast is kwaliteitscontrole van refurbished producten ingewikkelder dan bij nieuwe, door het ontbreken van duidelijke en onafhankelijke kwaliteitsnormen. En die zijn juist nodig voor het vertrouwen bij grotere overheidsorganisaties.”
Huur als aanjager van circulariteit
En toch zit de circulaire acquisitie volgens Danielle wel in de lift, mede door geopolitieke factoren en de afhankelijkheid van buitenlandse grondstoffen voor ICT-producten. Circulariteit kan volgens haar indirect een rol spelen bij die afhankelijkheid en leveringszekerheid. Een concreet voorbeeld is een groot iOS-contract voor Apple smartphones. “We kozen toen bewust voor het opnemen van een huuroptie. Doel is het creëren van een solide multi-user lifecycle met duidelijke eisen voor retournering en security. Apparaten met voldoende kwaliteit gaan een tweede levenscyclus in en worden opnieuw verkocht. Aanvullend geldt de verplichting tot herinzet van een bepaald deel van de gehuurde apparatuur. Apparaten die ongeschikt zijn voor een tweede cyclus worden gedeassembleerd en gerecycled. Dit contract loopt nu twee jaar en Rijksorganisaties zijn zeer positief over de aanpak. Dus passen we dit model nu ook toe bij nieuwe contracten.”
Ambities
De duurzaamheidsdoelstellingen van het Rijk zijn de basis van Danielles duurzaamheidsambities. Het Rijk wil CO2-neutraal zijn in 2030 en dan ook 50 procent minder primaire grondstoffen gebruiken. In 2050 wil de overheid volledig circulair zijn. “Die ambities zijn niet vrijblijvend maar geven mij juist de ruimte om te zeggen: dit moet beter”, zegt Danielle die zichzelf ziet als een verbinder tussen beleid en praktijk. “In de contracten doen we al veel, maar we kunnen ook duidelijker maken hoe dat bijdraagt aan die grote doelen. Die koppeling wil ik sterker gaan maken.”
Belang van dialoog
Tot slot benadrukt Danielle nogmaals het belang van de dialoog tussen overheden en marktpartijen. In haar netwerk zoekt ze actief naar inspiratie en daagt leveranciers ook uit om initiatieven te nemen. Ontwikkelingen in de IT-sector gaan snel en het is cruciaal om te weten wat er technologisch mogelijk is en hoe daarmee in te spelen op uitdagingen van verduurzaming en security. ik bezoek congressen, volgde het Sustainable Leadership Program bij TIAS Business School en werk samen met organisaties zoals PIANOo & Fair ICT Pact (CFIT). Ik wil weten wat er speelt, wat werkt en wat beter kan.”
Voor meer informatie over de relatie met de overheid kun je contact opnemen met Danielle via danielle.turmel@rvo.nl
(dit artikel verscheen eerder in ITchannelPRO magazine 2025-02)
